Kultura kreatywności to zbór przekonań, celów, wartości i działań przedsiębiorstwa, który prowadzi do rozwoju potencjału kreatywności pracowników firmy. Kultura kreatywności wpływa na tworzenie klimatu sprzyjającego niezależnemu myśleniu, innowacyjności, swobodnej wymiany zdań i otwartości na inne punkty widzenia. Jak to zrobić? Odpowiedzi na to, jak zbudować kulturę kreatywności udziela Ed Catmull pokazując kulisy funkcjonowania Pixar Animation Studios (Steve Jobs kupił w 1986 roku dział animacji komputerowej Lucasfilm i stworzył z niego samodzielne studio filmowe Pixar Animation Studios), zdobywcy ponad 30 Oskarów, twórcy takich hitów kinowaych jak Toy Story, Dawno temu w trawie, Potwory i spółka, Gdzie jest Nemo?, Iniemamocni i wiele innych.
Kultura kreatywności – po pierwsze personel
Przeciętny zespół zepsuje dobry pomysł. Dobry zespół albo poprawi przeciętny pomysł, albo zaproponuje coś lepszego. Aby stworzyć kulturę kreatywności kluczem są zatrudnione w firmie osoby. Posiadanie odpowiednich pracowników daje zdecydowanie większe szanse na to, że pojawią się właściwe pomysły. Pracownicy nie powinni być zatrudniani ze względu na aktualny poziom kompetencji i posiadanych umiejętności, ale ze względu na posiadany potencjał. Z perspektywy firmy ważniejsze jest to, co pracownicy będą w stanie zrobić jutro niż dzisiaj. Z tego powodu aktualny stan możliwości pracownika nie jest aż tak ważny jak to, co ten pracownik może wnieść do firmy w przyszłości. W tym celu należy zatrudniać pracowników lepszych niż ich obecni przełożeni czy właściciele. Tylko takie osoby wnoszą nową jakość.
Otwartość i swoboda przepływu idei
Jeśli pracownicy nie mogą w pełni się wypowiadać i dzielić swoimi pomysłami, to firma nie jest w stanie wykorzystać ich potencjału. Nie wystarczy, aby pracownicy byli tylko otwarci na pomysły innych. Zadaniem menadżerów jest ciągłe nakłanianie pracowników do dzielenia się swoimi pomysłami. Otwartość na pomysły zakłada również gotowość do otwartości na ich różne i nieoczekiwane źródła. W firmie, w której panuje kultura kreatywności pomysł może przyjść od każdej pracującej tam osoby. Każdy ma możliwość swobodnej komunikacji z każdym.
Wspieranie niezależnego myślenia
Kultura kreatywności wspiera pracowników w niezależnym myśleniu, posiadaniu własnego zdania i wypowiadaniu własnego zdania. W przypadku braku zgody, bez względu na stanowisko w hierarchii firmy, pracownicy są zobowiązaniu do podjęcia prób zrozumienia sposobu myślenia oponenta. Brak wymiany zdań jest problemem. W takim przypadku przełożeni mają za zadanie zdiagnozować co jest źródłem lęku przed wyrażaniem swojego zdania, zrozumienie dlaczego tak jest i wyeliminowanie tego problemu. Menadżerowie mają też za zadanie chronić pomysły przed osobami, które ich nie rozumieją. Pomysł nie może zostać odrzucony, tylko dlatego, że nie został należycie wysłuchany i zrozumiany.
Absolutna szczerość a kultura kreatywności
Zazwyczaj pracownicy mają obawy przed absolutnie szczerym wyrażaniem swojego zdania, zwłaszcza w obecności przełożonych. Tego typu zachowania prowadzą do tego, że osoby decyzyjne nie mają pełnego wglądu w to, co się dzieje w firmie i zachodzące w niej procesy. Nie mają też pełnego dostępu do swojego najważniejszego zasobu: uzdolnionych pracowników. Nie wiedzą też, jaka jest ostateczna prawda. Jeśli więcej prawdy znajduje się na korytarzach, w firmowych stołówkach i kuluarach, to firma ma problem. Kultura kreatywności zakłada, że w firmie obowiązuje absolutna szczerość a pracownicy nie obawiają się wyrażać własnego zdania, zwłaszcza jeśli jest ono niezgodne ze zdaniem przełożonych. Pracownicy mają za zadanie wprost powiedzieć co myślą o danej sprawie, a szczególnie jeśli dotyczy do istotnego problemu. Zadaniem menagerów jest przekonanie ludzi, że mogą swobodnie wyrażać swoje myśli i że właśnie tego się od nich oczekuje. Jeśli ludzie nie chcą być szczerzy, zadaniem menadżera jest znalezienie przyczyny tego stanu rzeczy a następnie usunięcie tego problemu.
Gotowość na występowanie trudności
Pragnienie przełożonych, aby wszystko przebiegało bez zakłóceń jest nieracjonalnym celem. Cechą charakterystyczną dla świata jest to, że na co dzień pojawiają się różnego rodzaju trudności a dziwienie się temu, że one występują jest irracjonalne. Niepowodzenia są wpisane funkcjonowanie świata a tym samym firmy. Niepowodzenia są konsekwencją robienia czegoś nowego, dlatego każda innowacyjna i kreatywna firma musi je mieć na swoim koncie. Z tego powodu kultura kreatywności zakłada, że pracownicy nie są oceniani przez pryzmat błędów, które popełniają. Obieranie za cel stabilności i równowagi jest równoznaczne z blokowaniem poszukiwania rozwiązań, innowacyjności i kreatywności. Menedżerowie firmy, w której obowiązuje kultura kreatywności nie obawiają się ryzyka, ale uczą się jak radzić sobie z zagrożeniami. Kryzysy nie są obierane jako coś niepożądanego, ale jako wyzwanie demonstrujące wartość firmy i umiejętność radzenia sobie z nimi.
Kultura kreatywności – otwartość na zmiany
Niepewne jutro i zmiana są wpisane w naturę życia. Kultura kreatywności akceptuje tą właściwość, dlatego nie opiera się zmianom, ale rozwija zdolność firmy do radzenia sobie z nieoczekiwanymi sytuacjami oraz kieruje uwagę pracowników na możliwości jakie kryją się za zmianą.
Decyzyjność i odpowiedzialność
Kultura kreatywności zakłada osobistą odpowiedzialność za podejmowane działania oraz gotowość do przejmowania inicjatywy. Osoby zaangażowane w projekty mają pełne uprawnienia, by samodzielnie podejmować decyzje, a jeśli coś idzie nie tak, mogą szybko podjąć działania, zanim zyskają aprobatę przełożonych. Firmy z kulturą kreatywności zatrudniają najlepszych pracowników, dlatego nie obawiają się dawać im szeroki uprawnień. Często pracownicy mają większą wiedzę i kompetencje specjalistyczne niż ich przełożeni, dlatego aprobata przełożonych jest zazwyczaj formalnością. To pracownicy pracujący bezpośrednio przy zadaniu są odpowiedzialni za znajdowanie i naprawianie problemów przy sprawach, nad którymi pracują.
Organizacja firmy
Kultura kreatywności zakłada pełne dostosowanie do niej struktury organizacyjnej firmy i stylu zarządzania. Wszelkie działania administracyjne i organizacyjne nie mogą być celem samym w sobie, ale stymulatorem rozwoju kreatywności i pracy nad tworzeniem wspaniałych produktów. Wszelkie zasady mają być pomocne i upraszczające a nie po to, by sprawować władzę i kontrolę. Niedopuszczalne jest wprowadzanie wszelkich ograniczeń blokujących kreatywność. Wszystkie działy i jednostki organizacyjne powinny być ze sobą powiązane i pracować nad zbieżnym, wyraźnie wyartykułowanym, wspólnym celem.
Opracowanie zostało przygotowane w oparciu o książkę Kreatywność SA napisaną przez Ed’a Catmull’a i Amy Wallace.