Typowe firmy kierują się zasadą, że decyzje powinny być podejmowane w sposób autorytarny przez przełożonych lub demokratyczny, gdzie wygrywa ta decyzja, która zyska największe poparcie. Analiza wyników procesów decyzyjnych wskazuje, iż obie formy nie zapewniają optymalnych rozwiązań. Alternatywą dla nich jest merytokracja w zarządzaniu.
Merytokracja w zarządzaniu – na czym polega?
Merytokracja w podejmowaniu decyzji polega na wypracowaniu rozwiązania przez najbardziej kompetentne osoby, które najlepiej znają się na danej dziedzinie a sam wynik nie jest efektem posiadanych opinii, ale stojących za decyzją faktów. Merytokracja w zarządzaniu zakłada, że najlepsze decyzje mogą być wypracowane przez najbardziej wiarygodne osoby, które analizują co jest prawdą i co można z nią następnie zrobić. Podejmowanie decyzji w oparciu o rzeczowe dyskusje poparte faktami sprawia, że wszystkie strony mają głębszy wgląd w daną sytuację oraz dysponują jej szerokim obrazem. Tak naprawdę decyzje nie są podejmowane przez przełożonych, ale przez fakty przedstawiane przez pracowników. W efekcie pracownicy wykazują większe zadowolenie z podjętych decyzji oraz wykazują większą skłonność do przedstawiania ciekawszych pomysłów na rozwiązanie danej sytuacji.
Merytokracja w zarządzaniu – fakty ponad opinie
Podejmowanie decyzji w oparciu o merytokrację zakłada, że nie ma znaczenia hierarchia zatrudnienia, ale jakość pomysłu. Nie jest ważne, kto zaproponował pomysł ale to, czyj pomysł jest lepszy. Aby z kolei uzgodnić czyj pomysł jest lepszy musi on być poddany surowej naukowej analizie. Tym samym posiadanie określonych przekonań czy własnego zdania nie jest ważne. Rozpoczynanie wypowiedzi od słów „moim zdaniem” jest wręcz zabronione. Liczą się dane i fakty. Aby podjąć najlepszą decyzję należy zebrać określone dane, a jeśli ich nie ma to należy wykonać serię mikroeksperymentów wskazujących na to, które z rozwiązań jest lepsze. Po debacie nad faktami ma miejsce podjęcie decyzji co do sposobu jej realizacji.
Merytokracja w zarządzaniu – każdy musi mieć swoje zdanie
Kultura firm oparta na merytokracji nakłada na pracowników obowiązek wyrażenia przeciwnego zdania, jeśli dostrzegą, że w danym rozwiązaniu jest coś nie tak. Są wręcz nagradzani za merytoryczne niezgadzanie się z danym pomysłem i zgłaszanie swoich zastrzeżeń. Pracownicy uczeni są niezgadzania się z przełożonym. Przykładem takiej praktyki jest rozpoczynanie spotkań od serii pytań mających na celu oswoić pracowników z mówieniem przełożonemu, że nie ma racji. Np. przełożony może zaproponować, by wszyscy wyskoczyli przez okno. Dodatkowo firma zapewnia np. dostęp do nagrań z tego typu spotkań, by inne osoby, nie uczestniczące w spotkaniu mogły się wypowiedzieć i wnieść swoje uwagi. Merytokracja w zarządzaniu zakłada, że pracownicy wiedzą czym zajmują się inne osoby oraz mogą odnosić się do pracy innych ludzi komentując ją, krytykując czy sugerując zmiany.
Merytokracja w zarządzaniu – kto jest najbardziej kompetentny?
Aby uzgodnić kto jest najbardziej kompetentny niezbędne jest posiadanie odpowiedniej bazy danych dotyczących udziału poszczególnych osób w podejmowanych decyzjach i skutków tak podjętych decyzji. Wyjątkowo pomocne są tutaj miary wiarygodności. Najwyższe wskaźniki uzyskują osoby, które mają na swoim koncie osiągnięcia w danej dziedzinie i potrafią uzasadnić, dlaczego coś należy wykonać w określony sposób. Osoby z największą wiarygodnością mają większy udział w podjętej decyzji, niż osoby, które nie mają doświadczenia w danej dziedzinie i opierają się tylko na swoich przekonaniach.
Jaki masz potencjał przedsiębiorczości?
Przeczytaj więcej o modelu Indeks Potencjału Przedsiębiorczości lub