Behawioralny model przywództwa to taki sposób zarządzania, który wykorzystuje wiedzę na temat ludzkich zachowań, by efektywnie realizować cele prowadzonego przedsięwzięcia.
Skuteczne przywództwo jest niezbędne w każdym przedsięwzięciu biznesowym. Mimo tych oczekiwań wskaźnik niepowodzeń wśród liderów amerykańskich przedsiębiorstw wynosi 50-60% (Daniels i Bailey, 2014), co skutkuje częstymi rezygnacjami lub usunięciami z obejmowanych stanowisk. Nasuwa się pytanie jak to możliwe, że przy tysiącach szkoleń, publikacji i rozwiązań liderzy nadal są tak nieskuteczni?
Nie ma powszechnej zgody co do definicji przywództwa. Co gorsza większość proponowanych rozwiązań to tymczasowe mody oparte na anegdotach z historii poszczególnych jednostek ubierane w uniwersalne prawdy. Badani liderzy, będący wzorcem dla modelu, to zazwyczaj charyzmatyczne osoby, które osiągnęły pewien poziom sławy. Ze względu na duży poziom atrakcyjności uzyskanych przez te osoby wyników, ich sposób zarządzania staje się obiektem fascynacji a ich sposób funkcjonowania staje się liderów wzorem do naśladowania.
Jest to niebezpieczna praktyka, ponieważ badane osoby mimo swojej niepodważalnej skuteczności, działały w określonych warunkach, które nie mogą zostać odtworzone. Brak powiązania, które z posiadanych przez nich cech odgrywały znaczenie prowadzi do wyciągnięcia błędnych wniosków odnośnie zależności przyczynowo – skutkowych.
Co gorsza wiele publikacji na temat przywództwa zostało opartych na stylu przywództwa osób, które ostatecznie doprowadziły do zniszczenia organizacji, którymi one zarządzały.
Behawioralny model przywództwa – założenia
Alternatywą dla okresowych mód, popularnych modeli i indywidualnych stylów zarządzania jest Behawioralny model przywództwa. Czy poddałbyś się operacji na otwartym mózgu chirurgowi, który mówi, że „Mam swój indywidualnych styl operowania. Co prawda różni się on nieco od stylu innych chirurgów, ale nie ma się czego obawiać, jestem bardzo zadowolony z mojego stylu oraz mam kilka sukcesów na swoim koncie operując w swój własny sposób”.
Liderzy, badacze przywództwa i przełożeni chcą zarządzać zachowaniami pracowników, przy czym często brakuje im podstawowej wiedzy na temat procesów związanych z zachowaniami. Zarządzanie zachowaniem bez wiedzy, dlaczego to zachowanie jest tak ważne, marnuje czas i energię każdego. Odwraca także uwagę ludzi od skupiania się na zachowaniach, które mają znaczenie.
Prawdziwi liderzy starają się wydobyć ze swoich pracowników to, co jest w nich najlepsze.
Behawioralny model przywództwa opiera się na założeniu, że jeśli pracujesz z ludźmi, to przedmiotem twojej pracy są ich zachowania. Jeśli nie rozumiesz praw jakie rządzą zachowaniami, to jest wielce prawdopodobne, że hamujesz i obniżasz efektywność swoich pracowników, podwładnych, współpracowników a nawet swoją efektywność. W celu osiągania lepszych, mierzalnych wyników, przełożony musi rozumieć, dlaczego ludzie zachowują się w taki a nie inny sposób.
Behawioralny model przywództwa skupia się na zrozumieniu zachowań, o których można powiedzieć, że działają i przynoszą zamierzone skutki oraz takich zachowań, które nie powodują zamierzonych efektów. Lider odwołujący się do tego modelu bada zależności pomiędzy wdrażaną interwencją a zachowaniem pracowników. W efekcie uzyskuje informacje, czy dane zachowanie na skutek planowanej interwencji zwiększyło się, zmniejszyło lub pozostało na tym samym poziomie.
Behawioralny model przywództwa zawiera w sobie: precyzyjne zdefiniowanie tego, co chcemy osiągnąć, pomiar aktualnych wskaźników efektywności w celu możliwości zarejestrowania postępu oraz wprowadzenie dokładnych procedur interwencji oraz oceny ich wpływu na efektywność.
Behawioralny model przywództwa jest wynikiem ponad 80 lat badań na ludzkim zachowaniem. Oparty jest na nauce określanej mianem Stosowana Analiza Zachowania. Wdrażanie tej wiedzy naukowej w środowisku pracy nazywane jest Zarządzanie Efektywnością Pracowników (Performance Management). Jeśli liderzy raz zrozumieją zasady zarządzania zachowaniami, to będą mogli tworzyć właściwe środowisko i warunki pozwalające na wydobywanie z pracowników tego co w nich najlepsze w danym dniu, jutro, za miesiąc czy za rok.
Behawioralny model przywództwa – dlaczego mimo skuteczności jest nie popularny
Menadżerowie często wykazują silną negatywną reakcję na informację, że muszą studiować i rozumieć prawa ludzkiego zachowania (bez obaw, wielu psychologów, pedagogów czy nauczycieli, również uważa, że ich własny styl pracy jest dobry i nie muszą zdobywać wiedzy na temat prawidłowości rządzących zachowaniem). Uznają, iż wiedza na temat zachowań nie jest ważna z punktu widzenia sukcesu w biznesie. Niestety to przekonanie jest adekwatne do wykazywania przekonania, że grawitacja nie istnieje…
Wielu liderów próbuje wielu różnych technik i metod, dopóki nie znajdzie takiej, która im się spodoba. Niestety popularność modelu lub sympatia wobec niego niczego nie gwarantuje. Jedynym rozwiązaniem jest wyjście poza swoje indywidualne doświadczenie i skorzystanie z prawidłowości jaką niesie ze sobą wiedza na temat praw zachowania.