Odporność psychiczna w biznesie jest niezwykle ważnym czynnikiem determinującym osiąganie sukcesu. Rywalizacja i konkurowanie na wolnym stanowi trudny emocjonalnie kontekst funkcjonowania. Posiadanie umiejętności radzenia sobie z emocjami stanowi jeden z ważnych czynników wpływających na wyniki. Jeśli przedsiębiorca chce skutecznie wpływać na poziom własnej odporności musi rozumieć siebie i to jak funkcjonuje w sytuacji wysokiego pobudzenia. Nie może się dziwić a tym bardziej bać reakcji własnego organizmu. Musi go rozumieć i zaakceptować sposób jego działania. Ta akceptacja pozwala z kolei na wgląd w siebie, umożliwia rozpoznanie swoich możliwości neuropsychicznych oraz ich samokontrolę w taki sposób, aby napięcie nie przekraczało poziomu optymalnego i prowadziło do maksymalnej mobilizacji posiadanego potencjału.
Odporność psychiczna w biznesie jako metoda radzenia sobie z nadmiernym pobudzeniem emocjonalnym
Do sposobów pozwalających na radzenie sobie z nadmiernym pobudzeniem emocjonalnym należy wypracowanie odpowiednio wcześnie cechy odporności psychicznej.
Odporność psychiczna polega na umiejętności sterowania procesami percepcyjnymi, intelektualnymi i emocjonalnymi w kontekście biznesowym. Osoby, które posiadają wypracowaną odporność psychiczną potrafią działać efektywnie mimo przeżywania silnych emocji negatywnych.
Składnikiem odporności psychicznej jest odporność emocjonalna, która w istotny sposób determinuje efektywność działań przedsiębiorcy. Podstawowym kryterium odporności emocjonalnej jest efektywność działania: przedsiębiorą jest efektywny i wykonuje zadanie mimo zaistniałego podwyższonego napięcia emocjonalnego. Z kolei czynniki, które są związane z odpornością emocjonalną i mogą decydować o możliwościach jej podniesienia, to między innymi indywidualny poziom napięcia, poziom lęku, pobudliwość emocjonalna, siła podniecenia, neurotyczność, labilność wegetatywna, odporność na stresory, właściwości systemu nerwowego, siła i reaktywność, poziom aktywacji oraz wrażliwość emocjonalna.
Odporność psychiczna w biznesie – jak ją kształtować?
Poniżej zaprezentowane są praktyczne metody kształtowania odporności psychicznej w biznesie.
- Kształtowanie umiejętności koncentracji na zadaniu. Trening polega na rozwijaniu i wzmacnianiu orientacji zadaniowej. Przedsiębiorca nabywa przekonanie, że zadanie mieści się w granicach jego możliwości a tym samym może go wykonać. Umiejętność koncentracji na zadaniu odwraca uwagę od czynników wywołujących emocje oraz skupia ją na czynnościach pożądanych w danej sytuacji, prowadzących do realizacji postawionego celu.
- Kształtowanie samoorientacji i samokontroli. Świadomość źródeł własnych doznań i ich nazwania umożliwia nazwanie ich a tym samym lepsze zrozumienie. Dzięki temu przedsiębiorca może zrozumieć, że odczuwane przez niego napięcie, niepokój czy też różnorodne zmiany organiczne to normalna reakcja organizmu. Posiadanie wiedzy w zakresie samoobserwacji oraz orientacja we własnych emocjach jest podstawą dla ich kontroli.
- Kształtowanie umiejętności opanowywania i przekształcania emocji. Umiejętność ta polega na przeformułowani doświadczanych emocji negatywnych, np. obawa na emocje napędzające do działania i zwiększające prawdopodobieństwo sukcesu, np. złość. Pozytywny efekt uzyskiwany jest dzięki zachowaniu wysokiej aktywacji przy zmianie treści i częściowo znaku emocji. Sprzyja to wzmocnieniu wiary we własne siły, podstawowy czynnik warunkujący skuteczne działanie.
- Kształtowanie umiejętności zmiany napięcia emocjonalnego. Umiejętność ta polega ona na wykorzystaniu technik odprężenia i relaksacji. Typowe ćwiczenia regulujące napięcie emocjonalne to: trening uważności, trening autogenny J. H. Schultza, technika relaksacji E. Jacobsona, trening interpersonalny, biofeedback, medytacja oraz ćwiczenia Jogi i Zen.
- Kształtowanie czynności kontrolno-regulacyjnych. Wyjątkowo skuteczną metodą kontroli napięcia emocjonalnego jest tzw. mowa wewnętrzna. Sprzyja ona kontroli zachowania w sytuacjach trudnych poprzez:
- ukierunkowanie do działania,
- powstrzymywanie niepożądanych zachowań i impulsów lub nakazywanie sobie odwrócenia uwagi od tych elementów sytuacji, które mogą zakłócać równowagę wewnętrzną,
- przewidywanie i uprzedzanie własnych reakcji,
- samoinstruowanie się.
Ukierunkowane spostrzeganie pozytywnych wyników własnej aktywności, panowania nad sytuacją oraz nad sobą zapewnia przedsiębiorcy poczucie kontroli w sytuacjach kryzysowych.
Odporność psychiczna oraz związana z nią odporność emocjonalna nie jest czymś stałym, lecz dynamicznym. Można ją rozwijać w pożądanym kierunku.